🖍 جمع آوری و ترجمه : جناب مهندس عیسی نوروزی پور
📉 شرکت :پتروشیمی خراسان
📆 چهاردهم اردیبهشت 1398
اوره یکی از پرکاربردترین کودهای نیتروژن دار در زمین های کشاورزی است. سرنوشت این کود در خاک بسیار وابسته به فعالیت آنزیمی بنام اوره آز (Urease) می باشد. بسیاری از فعل و انفعالات داخل خاک بوسیله آنزیمها صورت می گیرد و اوره آز آنزيمي است كه بعضي از ارگانيسم ها آن را توليد كرده و اوره را به دي اكسيد كربن، آب و آمونياك هيدروليز مي كند. سپس آمونياك تولیدی در محلول فوق به كربنات آمونيوم تبديل شده و باعث قليايي شدن و بالا رفتن pH محیط مي شود. به طور كلي گياهان نيترات و آمونيم را جذب مي نمايند ولي اوره را هم مي توانند مستقيما جذب نمايند.
هنگامی که اوره روی سطح خاک قرار می گیرد، یک واکنش شیمیایی رخ می دهد که اوره را به بی کربنات آمونیوم تغییر می دهد. این عمل هیدرولیز نامیده شده و 3الی4 روز به طول می انجامد.اوره باید در طول فرایند کشت مصرف شود تا از دست رفتن آمونیاک جلوگیری شود.
در زماني كه آنزيم اوره آز، اوره را به یون آمونيم تبديل مي كند هيچ گونه آمونياكي به اتمسفر هدايت نشده و هدر نمي رود. می بایست تمام تلاشها صورت پذيرد تا ازت به صورت آمونياك به سمت محيط هدر نرود و در گياه مصرف شود .مراحل تبديل اوره به يونهاي آمونيم و نيترات كه توسط آنزيم اوره آز موجود در خاك، صورت مي گيرد به شكل ذيل به نمايش در آمده است. همچنين مراحل واكنشهايي كه به تبع مصرف كود اوره ، منجر به افزايش PH خاك شده نيز در ذيل شرح داده شده است.
علائم کمبود ازت درگیاهان:
در صورتی که علائم کمبود ازت در گیاهی مشاهده شود نیاز است که کمبود گیاه در سریعترین زمان ممکن برطرف شود. مهمترین علائم کمبود ازت در گیاهان به شرح زیر است:
کاهش رشد و عملکرد محصول: اولین علامتی که از کمبود نیتروژن در گیاه مشاهده می‌شود، کاهش رشد رویشی است. نیتروژن مهمترین عنصر برای رشد گیاه است و کمبود آن منجر به کاهش رشد رویشی و به تبع آن کاهش عملکرد محصول می‌گردد.
زرد شدن برگها: در اثر کمبود ازت معمولاً برگ‌های پیر زرد می‌شوند در حالی که برگ‌های جوان گیاه سبز باقی می‌مانند. بنابراین منظره عمومی باغ یا مزرعه به زردی می‌گراید. تغییر رنگ برگ، رگبرگ و دمبرگ به سبز کم رنگ یا زرد نیز در ادامه کمبود نیتروژن ایجاد می‌شود.
کوچک بودن میوه‌ها و ریزش گل و میوه: ریز و کوچک بودن میوه‌ها و ریزش بیش از حد گل‌ها و میوه از دیگر نشانه‌های کمبود ازت می‌باشد.
بهترین طریقه کود دهی آن است که در خلال فصل رویش، در مراحلی که گیاه به مواد غذایی بیشتری نیازمند است، مقدار بسنده از عناصر غذایی محلول، در اختیار ریشه گذارده شود.
انواع روش های کود دهی:
1-روش تزریقی
2-روش پراکندن
3-روش نواری
4-روش کناری
5-کودپااشی همراه با آبیاری
6-محلول پاشی کود
کوددهی به روش تزریقی
محلول آب آمونیاک و آمونیاک خالص مایع از کودهائی هستند که در خاک تزریق می شوند و در حال حاضر، تولید و مصرف این کودها در ایران رواج زیادی ندارد. این دو کود را باید در آخرین مرحله تهیه بستر و حداقل 10 تا 15 روز قبل از کاشت در خاک مرطوب تزریق نمود تا نیتریفیکاسیون در آن ها کامل گردد. تزریق محلول ها به فشار زیادی احتیاج ندارد، اما آمونیاک مایع باید تحت فشار تزریق شود.
کوددهی به روش پراكندن
در اين روش، كود به طور يكنواخت در ســطح خاك پراكنده می شود. عمل پراكندن كود با دســت يا با كودپاش یا هواپیما، قبل و بعد از كشت انجام می گيرد. در صورت پراكندن كود پس از كاشت و سبز شدن گياه بايد عمل آبياری نیز انجام شود تا كود در آب حل شده، وارد خاك گردد.در دیم کاری نیز از کود سرک استفاده می کنند، در اینصورت هنگامی کودپاشی می کنند که احتمال بارندگی بسیار زیاد باشد
کوددهی به روش نواری
در اين روش، كود به صورت نواری به عرض 5-2 ســانتی متر در يك يا دو سمت و زیر بذر ( 3 تا 10 سانتی متر در پهلو و 5 تا 8 سانتی متر در زیر) قرار می دهند. اين روش كوددهی بيشتر در كاشت گياهان وجينی و يا كشتهای رديفی به كار می رود. عمل كوددهی نواری با كودكار انجام می گيرد. کودپاشی نواری همزمان با بذرکاری گیاهان وجینی انجام می گیرد. دستگاه کودپاش معمولا قبل از بذر کار واقع است
کوددهی به روش کناری
در اين روش كود را در كنار رديف های كشــت می ريزند. اين روش برای دادن كود سرك به گياهان وجينی در كشت های جوی پشته ای به كار می رود. اين نوع كود ريزی، با دست و يا با دستگاه كودريز انجام می گيرد در اين روش زارعين خبره ابتدا شكافی سراسری در ســينه پشــته ايجاد كرده و كود را در آن به صورت نواری ريخته و شكاف را با خاك می پوشانند. انجام عمليات آبياری پس از كوددهی ضروری است
کودپاشی همراه با آب آبیاری یا روش محلول پاشی در آب آبیاری
كودهای محلول را در آب آبياری حل كرده، با آبياری بارانی و يا قطره ای در سطح مزرعه توزيع می نمايند. بدين منظور، مقدار جريان آب (دبی) را به نحوی تنظيم می نمايند كه در طول مدت آبياری تعيين شده هم نياز آبی گياه تامين شود و هم كود به مقدار توصيه شده توزيع گردد. در روش سنتی زارعين به صورت ابتكاری و بدون داشتن توصيه علمی كيسه كود ازته را در ميانه زمان آبياری در نهر آبياری قرار ميدهند تا كود به تدريج حل و در سطح مزرعه توزيع شود
دادن کود نیتروژنه (به صورت اوره) با آب آبیاری بسیار معمول است. با این روش می توان 20 تا 30 کیلوگرم نیتروژن را در هر بار آب آبیاری به خاک اضافه نمود و به این طریق تمام نیتروژن مورد نیاز محصول را به صورت سرک در فواصل زمانی مناسب و طی دوران رشد سریع، در اختیار گیاه قرار دا
کود دهی به روش محلولپاشی
اين روش بيشـتر در مورد كودهای ميكرو كاربرد دارد به اين منظور كود را در آب حل نموده، روی برگ ها با محلول پاشها می پاشند. محلولپاشی از طريق برگ از اهميت زيادي برخوردار است ولی بايستی توجه داشت بعلت وجود سلولهای خاص در برگها، محدوديتهايی در جذب يونها وجود دارد.هر چند عناصر اصلی از طريق برگ جذب ميشود ولی میزان واقعی نیاز گیاه به این عناصر نمی تواند بطور کامل از طريق برگ جذب و تامین شود. محلولپاشی موقعی موثر خواهد بود که مواد غذايی به نحوی از طريق ريشه نتواند جذب گياه شود. اين موضوع بخصوص در مورد عناصر سنگين نظير آهن، منگنز، روی و مس صادق است.
پایان بخش اول
